Παραδοσιακό ελληνικό πιάτο οι γίγαντες, αποτελούν εξαιρετικό μεζέ πριν από χειμωνιάτικα ή καλοκαιρινά πιάτα που σηκώνουν κρασί. Ταπεινό και νόστιμο, αλλά σε γενικές γραμμές προβλέψιμο φαγητό, με μικροδιαφορές στην εκτέλεση από κουζίνα σε κουζίνα. Ο πιο περιπετειώδης συνδυασμός τους είναι με το λουκάνικο, που οξύνει τον ρουστίκ χαρακτήρα του πιάτου.
Με την αναβάθμιση αυτής της παραδοσιακής, χωριάτικης συνταγής, σε λογική αστικής κουζίνας πειραματιζόμουν -μεταξύ άλλων- σχεδόν δυο χρόνια, «παίζοντας» τόσο με τα διαφορετικά υλικά όσο, κυρίως, με το λουκάνικο και τον πικάντικο χαρακτήρα που μπορεί να βγάλει το σύνολο. Αυτό που πάντα χρησιμοποιώ πέρα από ντομάτα, σέλερι, καρότο και καυτερή πιπεριά, είναι το μπούκοβο (για το πικάντικο) και βέβαια, το αγαπημένο μου υλικό, την «καπνιστή πάπρικα», για να τού δώσει αρώματα. Έχουν δοκιμαστεί μέχρι και διαφορετικές φόρμες υλοποίησης της συνταγής, όπως για παράδειγμα να γίνουν οι γίγαντες σουβλάκι με τα υπόλοιπα υλικά περασμένα στο καλαμάκι, ιδέα ενδιαφέρουσα οπτικά αλλά στην πράξη οι γίγαντες έσπαγαν στο ψήσιμο και την ανέτρεπαν…
Έτσι ο γιγάντιος αγών μου προς την ταξική αναβάθμιση της συνταγής, είχε σαφή κατεύθυνση να κυριαρχήσει στον χαρακτήρα του πιάτου καταρχήν το πικάντικο στοιχείο, θέλοντας όμως παράλληλα κάτι όξινο ή και φρουτώδες να φέρει ισορροπία.
Το λευκό κρασί, που είχα δοκιμάσει, ήταν μια χαρά αλλά από μόνο του δεν έφτανε να κάνει τη διαφορά. Ο στόχος μου ήταν να βγάλω ένα πιάτο που θα μπορούσε να “ταξιδέψει”, να σού κάνει αίσθηση ότι ταιριάζει στο ευρύτερο μεσογειακό περιβάλλον – κι όχι απλά κάτι ευρύτερα νόστιμο.
Έχοντας χρησιμοποιήσει λουκάνικα με πορτοκάλι, είχα σκεφτεί λογικά, να προσθέσω ξύσμα και χυμό πορτοκαλιού στη συνταγή που είχα καταλήξει. Όμως, μια Κυριακή μεσημέρι -με όλα τα μαγαζιά κλειστά και χωρίς επιλογές – μετά από ενδελεχές ψάξιμο στο ψυγείο, βρέθηκε ένα και μόνο εσπεριδοειδές και αυτό ήταν ένα τροφαντό ροζ γκρέιπφρουτ. Η τύχη ευνοεί τους τολμηρούς, είπα μέσα μου, και έβαλα στο ένα απ’ τα δύο πυρέξ, ξύσμα και χυμό από το γκρέιπφρουτ, με φόβο να βγεί πικρό… Το αποτέλεσμα ήταν οι ωραιότεροι γίγαντες που είχαμε όλοι μας δοκιμάσει, με απόλυτη ισορροπία διαφορετικών γεύσεων από καπνιστό μέχρι φρουτώδες και από καυτερό μέχρι γλυκό. Αυτό το «τσικ» από το γκρέιπφρουτ ήταν η αφορμή να βγει ένα πιάτο που θα στεκόταν άνετα σε ένα καλοκαιρινό τραπέζι στην Provence, πίνοντας δροσερό ροζέ της περιοχής. Μένει να πείσουμε και σας!
Χαρακτηριστικά της συνταγής:
Μισή ώρα συν το από βραδύς μούσκεμα των φασολιών και περίπου 2:30 ώρες συνολικά το μαγείρεμα-ψήσιμο. Εύκολο και οικονομικό πιάτο αλλά με αρκετά υλικά. Σαν μεζές μπορεί να καλύψει μεγάλη παρέα και σαν πρώτο πιάτο 8 άτομα άνετα. Τρώγεται και την επομένη, αλλά ιδανικό είναι μισή με μια ώρα αφού βγει απ’ τον φούρνο.
Υλικά (για 8 άτομα για πρώτο πιάτο – 2 πιατέλες)
500 γρ. φασόλια γίγαντες
2 παραδοσιακά λουκάνικα πορτοκαλιού
2 καρότα κομμένα σε ροδέλες
1½ -2 καυτερές πιπεριές ψιλοκομμένες
1 μεγάλο κρεμμύδι ή 2 μεσαία (νεροκρέμμυδο ζακυνθινό κατά προτίμηση) κομμένο σε χοντρές φέτες
3 κλωνάρια σέλερι κομμένα σε ροδέλες
400 γρ. σάλτσα ντομάτας passata ΓΚΡΕΚΑ
¼ ματσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο
150 ml εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Χρυσελιά
1 ροζ γκρέιπφρουτ, όλο το ξύσμα απ’ τη φλούδα του και ο χυμός του
250 ml νερό περίπου (δείτε οδηγίες)
150 ml λευκό κρασί (προαιρετικά)
2 κ.σ. γλυκιά καπνιστή πάπρικα
1 κ.γ. μπούκοβο (σπόρια καυτερής πιπεριάς) ή και περισσότερο, ανάλογα με την γεύση σας
1 κ.σ. σόδα μαγειρικής
αλάτι, πιπέρι
Παρασκευή
1. Προετοιμάζετε τους γίγαντες: Την προηγουμένη ή 12 ώρες πριν, τους βάζετε σε σκεύος με μπόλικο νερό (να υπερκαλύπτονται) και ρίχνετε την μεγειρική σόδα για να φουσκώσουν. Κατά την διαδικασία αλλάζετε μια –δυο φορές το νερό.
Σε μεγάλη κατσαρόλα βάζετε τους γίγαντες και φρέσκο νερό να τους καλύπτει περισσεύοντας 3-4 εκατ. τουλάχιστον. Βάζετε να βράσουν για 40 λεπτά σε μέτρια φωτιά (χωρίς αλάτι). Τους σουρώνετε και τους ξεπλένετε με λίγο νερό, να φύγουν τυχόν αφροί απ’ τη σόδα.
2. Προθερμαίνετε τον φούρνο στους 200 βαθμούς C.
3. Κάνετε το ψήσιμο: Διαλέγετε 2 κεραμικά σκεύη ή άλλα πυρίχαμα – δεν χρειάζεται να στριμώξετε τους γίγαντες σε ένα – ή και ένα μεγάλο ταψί. Ρίχνετε μέσα όλα τα υλικά και τα ανακατεύετε. Συμπληρώνετε με νερό ώστε τα υγρά σχεδόν να καλύπτουν τα υλικά. Προσθέτετε αλάτι και πιπέρι και τα βάζετε στο φούρνο στο μεσαίο ράφι. Τα αφήνετε εκεί για 1 ώρα, μέχρι να υποχωρήσουν τα υγρά, χωρίς όμως να στεγνώσει το φαγητό, ανακατεύοντας μια-δυο φορές ανάμεσα. Τελειώνετε το πιάτο στο φουλ του γκριλ για 10-15 λεπτά (ανάλογα με τον φούρνο) στο ψηλότερο ράφι, έτσι ώστε το λάδι και η θερμοκρασία να “κάψουν” ελαφρά την πάνω επιφάνεια από τα φασόλια και να νιώθει κανείς μια κρούστα στο στόμα. Προσοχή εδώ! Η σάλτσα δεν πρέπει μαυρίσει ή να στεγνώσει τελείως, γιατί βγάζοντάς τα θα μειωθεί.
4. Σερβίρισμα: Βγάζετε τους γίγαντες απ’ τον φούρνο και αφήνετε για 15-20 λεπτά τουλάχιστον (ανάλογα και με την εποχή) να δέσουν οι γεύσεις και να υποχωρήσει η θερμοκρασία , πριν σερβίρετε.