Συνταγή αφιερωμένη στην Ηρώ Ποιμενίδη
Το κουνουπίδι σοφιγάδο είναι μια παραδοσιακή επτανησιακή συνταγή, πανομοιότυπη με το γιαχνί στην υπόλοιπη Ελλάδα, δηλαδή πρόκειται για κουνουπίδι που έχει μαγειρευτεί με μια μινιμαλιστική σάλτσα τομάτας και ελάχιστο νερό ώστε να αχνίζει. Προφανώς στα Ενετοκρατούμενα Επτάνησα δεν χρησιμοποιούσαν τον οθωμανικό όρο γιαχνί, αν και οι συνταγές είναι συναφείς, με ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του σοφιγάδου το λίγο λεμόνι στο κλείσιμο, όπως μου έχει μεταφερθεί απ’ τον πατέρα μου και τη θεία μου, που τους μεγάλωσε η Κεφαλλονίτισσα Ντίκα Καρούσου, η γιαγιά μου, της οποίας το όνομα και μέρος του οικοσήμου της, κοσμούν το συγκεκριμένο ιστολόγιο.
Δυστυχώς μόνο δύο συνταγές που προέρχονται απ’ τη γιαγιά Καρούσου, έφτασαν σε μένα μέσα από διηγήσεις του πατέρα μου και της θείας Ηρώς και πρόκειται για τις πατάτες σοφιγάδες και τώρα, για το κουνουπίδι σοφιγάδο.
Η θεία Ηρώ Ποιμενίδη, που πέρα από μια εντυπωσιακή γυναίκα είναι και μαγείρισσα ολκής που βγάζει φαγητά και γλυκά, σβέλτα απ’ το μυαλό της και με εγγυημένη γεύση, σε πρόσφατη κουβέντα μου είπε να φτιάξω τη συγκεκριμένη συνταγή, σκιαγραφώντας το πως θυμάται να την έφτιαχνε η γιαγιά Καρούσου. Καταλήξαμε στο να χρησιμοποιήσουμε μπουκέτα κουνουπιδιού, βάση από κρεμμύδι σοταρισμένο σε λάδι, σάλτσα ντομάτας σχετικά πηχτή με λίγη ζάχαρη, λίγο σκόρδο και μαϊντανό, και οπωσδήποτε σβήσιμο με λίγο λεμόνι. Απλά και εύκολα!
Η γιαγιά, η θεία και όλος ο κόσμος φτιάχνει το σοφιγάδο (ή το γιαχνί αντίστοιχα) σε κατσαρόλα στο μάτι. Αλλά εγώ θα κάνω μια παρέκκλιση ειδικά για το κουνουπίδι, που όταν το βάλεις να βράσει σε κατσαρόλα πέρα από το ότι μυρίζει ο τόπος, βγαίνει συνήθως μαλθακό και ενυδατωμένο. Αντιθέτως όταν μαγειρέψεις το κουνουπίδι σε φούρνο με αέρα, το αποτέλεσμα είναι απείρως καλύτερο σε νοστιμιά καθώς αφυδατώνεται οριακά και εντείνεται η γεύση του, οπότε βελτιώνεται και σε υφή, καθώς αντιστέκεται ελαφρά στη μπουκιά, για να το νιώθεις, να το μασάς, όχι να λιώνει. Άσε που δε μυρίζει η κουζίνα.
Οπότε, το σοφιγάδο μας, ενώ θα μπορούσε να μαγειρευτεί συνολικά στη κατσαρόλα, επιλέξαμε να το ξεκινήσουμε από το μάτι, αλλά να το τελειώσουμε στο φούρνο, κάνοντας μια θεμιτή υπέρβαση στη παραδοσιακή τεχνική, με μια άλλη εύκολη λύση που έχει καλύτερο αποτέλεσμα, χωρίς να αλλοτριώνει καθόλου την ίδια την ιδέα του σοφιγάδου. Άσε που τα χρόνια που βγήκαν αυτές οι συνταγές δεν υπήρχαν ηλεκτρικοί φούρνοι στα σπίτια, κι αν υπήρχαν ξυλόφουρνοι ήταν για φαγητά που έπρεπε υποχρεωτικά να γίνουν εκεί.
Οπότε μη γράψετε πάλι στα σόσιαλ ότι δεν γίνεται έτσι το σοφιγάδο στα Επτάνησα, γιατί το ξέρουμε. Το αντεπιχείρημα στον παραδοσιακό τρόπο είναι ότι το κουνουπίδι σοφιγάδο βγαίνει πολύ καλύτερο όταν τελειώνει στο φούρνο, σύμφωνα με τα ισχύοντα γαστρονομικά πρότυπα που ζητούν τα λαχανικά να στέκουν και όχι να είναι μαλθακά.
Είναι μια συνταγή που βγάζει εξαιρετικά νόστιμο αποτέλεσμα με ισορροπίες ανάμεσα στη πομπώδη γήινη γλύκα του κουνουπιδιού και της σάλτσας του, την οξύτητα απ’ το λεμόνι, το umami απ΄ τη τομάτα και τη λίγη αυθάδεια του σκόρδου να υποβόσκει.
Δοκιμάστε τη μια καθημερινή, μετά απ’ τη δουλειά, γιατί θα σας πάρει ελάχιστο χρόνο. Μπορείτε να απολαύσετε το κουνουπίδι σοφιγάδο είτε ως κυρίως γεύμα, είτε ως συνοδευτικό. Είναι υγιεινό, θρεπτικό, νόστιμο και με πολύ χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.
Χαρακτηριστικά της συνταγής:
Το κουνουπίδι σοφιγάδο είναι μια πανεύκολη συνταγή που απαιτεί από σας μόνο 15’-20’ στη προετοιμασία και στα δύο πρώτα στάδια της μαγειρικής στο μάτι και μετά για τα 45’ περίπου που χρειάζεται για να ολοκληρωθεί στο φούρνο, εσείς δεν ασχολείστε, πέρα από το ρίξετε καμιά κλεφτή ματιά, μπας και σώθηκαν τα υγρά.
Υλικά για συνοδευτικό 4 ατόμων
1 κουνουπίδι μεσαίου μεγέθους, σπασμένο σε μπουκέτα
2 μεσαία κρεμμύδια ψιλοκομμένα
2-3 σκελίδες σκόρδο, πολτοποιημένες
70 ml. εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Χρυσελιά
1 λεμόνι, τον χυμό
2 κ.γ. ζάχαρη
400 γρ. ψιλοκομμένες τομάτες Γκρέκα
3 κ.σ. ψιλοκομμένο μαϊντανό Άρωμα
αλάτι, πιπέρι
Διαδικασία παρασκευής:
1. Σοτάρετε κρεμμύδι και σκόρδο:
Βάζετε τον φούρνο να προθερμανθεί στους 180°C με αέρα.
Χρησιμοποιείτε μια κατσαρόλα ή βαθύ τηγάνι που να μπορεί να λειτουργήσει και στις εστίες και στο φούρνο, όπως το βαθύ μαντεμένιο τηγάνι της Lodge, που επιπλέον θα νοστιμέψει το φαγητό λόγω της ενιαίας θέρμανσης που προσφέρει. Την βάζετε στην εστία σε μεσαία ένταση και ρίχνετε το ελαιόλαδο να πάρει θερμοκρασία και στη συνέχεια το ψιλοκομμένο κρεμμυδάκι και μετά από λίγο το πολτοποιημένο σκόρδο και τη ζάχαρη. Τα αφήνετε να μελώσουν για περίπου 8-10 λεπτά.
2. Ολοκληρώνετε τη σάλτσα:
Προσθέτετε τη τομάτα, αλάτι, πιπέρι, το λεμόνι και το μαϊντανό και τα ανακατεύετε καλά. Στη συνέχεια βάζετε τα μπουκέτα από το κουνουπίδι σταδιακά, βυθίζοντας το καθένα στη σάλτσα για να πάρει χρώμα (και γεύση). Προσθέτετε ελάχιστο βραστό νερό (50 ml. είναι αρκετά) και είστε έτοιμοι να μεταφέρετε το φαγητό στο φούρνο.
3. Ψήνετε το κουνουπίδι σοφιγάδο.
Ψήνετε το φαγητό για 45’ στους 180°C με αέρα. Θα μπορούσατε να ανακατέψετε λίγο πριν ολοκληρωθεί ο χρόνος, αλλά αν έχετε ανακατέψει καλά το κουνουπίδια με τη σάλτσα από πριν, δεν είναι απαραίτητο. Βγάζετε απ’ το φούρνο και είστε έτοιμοι να σερβίρετε.
Εναλλακτικά στο φούρνο, μπορείτε να συνεχίσετε στη κατσαρόλα σε πολύ χαμηλή ένταση και συμπληρώνοντας νερό στη πορεία. Θα ολοκληρωθεί σε περίπου μισή ώρα όταν δοκιμάζοντας αισθανθείτε πως το κουνουπίδι είναι οριακά μαλακό και κρατά ακόμη. Σημειώνω πως αν και αυτή είναι η πιο πρακτική και εύκολη λύση, το γευστικό αποτέλεσμα θα είναι υποδεέστερο και θα μυρίσει η κουζίνα κουνουπίδι, κάτι που δεν συμβαίνει στο ψήσιμο στο φούρνο.
Σερβίρισμα:
Το κουνουπίδι σοφιγάδο μπορείτε να το απολαύσετε ως αυτοτελές γεύμα ή ως συνοδευτικό σε μια έντονη πρωτεϊνη, όπως σε λουκάνικα, συκώτι ή σε παϊδάκια αρνίσια. Σε κάθε περίπτωση βάλτε λίγο φρεσκοτριμμένο πιπέρι από πάνω, ή συνοδέψτε από στραγγιστό γιαούρτι ΟΛΥΜΠΟΣ 2%, του πάει πολύ!
