Η κολοκυθόπιτα με κίτρινη κολοκύθα είναι κατεξοχήν πίτα του βροχερού φθινοπωρινού και χειμωνιάτικου καιρού. Με τη γλυκιά της μεστή γεύση, έρχεται να σε καλοπιάσει όταν οι μέρες είναι μικρές και κρύες, να σε κάνει να νιώσεις τη θαλπωρή του εντός, σε μια χώρα που ο βιότοπος μας είναι στο έξω, σε βεράντες, κήπους και πλατείες.
Είναι το γευστικό προφίλ της κολοκύθας τέτοιο, που αναζητά παιχνίδια και σχοινοβασίες ανάμεσα στο γλυκό και τ’ αλμυρό, στις συνθέσεις όπου αποτελεί το βασικό υλικό. Και είναι στο χέρι του μάγειρα να το πάει εκεί που εμπνέεται για να δώσει το αποτέλεσμα που του πάει.
Όμως οι ελευθερίες συνδυασμών που μας δίνει σαν υλικό η κολοκύθα, θέλουν προσοχή. Εύκολα μπορείς να υπερβάλλεις και να χαθείς σε συνθέσεις που θα καπελώσουν την κολοκύθα αντί να την συμπληρώσουν. Γιατί η κολοκύθα δεν φωνάζει γευστικά, κρατά χαμηλό προφίλ στο βάθος και έτσι χρειάζεται να τονίσεις προσεκτικά την ύπαρξή της, μέσα από μικρές γευστικές κόντρες και συγχορδίες.
Στην κολοκυθόπιτα που προτείνουμε εδώ, έχουμε περιβάλλει το κεντρικό υλικό, την κολοκύθα, με συμπληρωματικές αλλά και με αντιθετικές γεύσεις και υφές, με κάποια ισορροπία που θα της επιτρέψει να βγει κερδισμένη στην κάθε μπουκιά.
Η φέτα που έχει μια αλμύρα θα κοντράρει τόσο-όσο, η γλυκιά γραβιέρα όμως θα ενσωματωθεί και θα σιγοντάρει την κολοκύθα. Τα καρότα με τη γλύκα τους θα χορέψουν αρμονικά μαζί της, όπως και το ξύσμα από μανταρίνι που είναι ιδανικό συμπληρωματικό υλικό στα αρώματα της κολοκύθας. Απ’ την άλλη ο δυόσμος με την καλοκαιρινή σπιρτάδα του θα δημιουργήσει αντίστιξη στο ήπιο γευστικό προφίλ της κολοκύθας. Και βέβαια το καραμελωμένο κρεμμύδι με μπαλσάμικο θα φέρει ένα δεύτερο επίπεδο πάλης μεταξύ γλύκας, οξύτητας και αψάδας, που στις αναλογίες που μπαίνει στη πίτα δεν κλέβει την παράσταση, αλλά λειτουργεί ενισχυτικά.
Όμως η πιο ενδιαφέρουσα αντιθετικότητα που δημιουργήσαμε σ’ αυτή την πίτα, είναι τα τρίμματα από καραμελωμένα μπέικον και κολοκυθόσπορο που μπαίνουν πάνω απ’ την πίτα. Εδώ είναι που το αποτέλεσμα απογειώνεται.
Η αλμυρή, καπνιστή γεύση του τραγανού μπέικον με το μέλι και τα αρώματα απ’ το μανταρίνι, ήταν αποκάλυψη. Μαζί με τον κολοκυθόσπορο που αποκτά νόημα στη μεταφυσική του γευστική συνύπαρξη με την μαμά-κολοκύθα από κάτω, το καραμελωμένο μπέικον δίνει ένα απαραίτητο στοιχείο τραγανότητας στην υφή της πίτας αυτής. Γιατί πρόκειται για μια σύνθεση που είναι καθόλα μαλακή και ήπια ως και στη ζύμη της, ενώ ξαφνικά δυο υλικά πάνω της κάνουν κρακ και δημιουργούν παιχνίδι.
Παρεμπιπτόντως το καραμελωμένο μπέικον με τον κολοκυθόσπορο, όπως το κάνουμε σ’ αυτή την συνταγή είναι εξαιρετική ιδέα για να κάτσει πάνω σε πράσινη δροσερή σαλάτα με βινεγκρέτ που θα δώσει οξύτητες. Αλλά βάλτε το τελευταία στιγμή, να μην μαλακώσει.
Χαρακτηριστικά της συνταγής:
Η πίτα με κολοκύθα σε ζύμη κουρού, είναι μια μέτριας ευκολίας συνταγή που θα σας πάρει συνολικά 1:30’ ώρα περίπου με την προετοιμασία, θεωρώντας δεδομένο ότι δεν θα μπείτε στον κόπο να καθαρίσετε εσείς την κολοκύθα. αλλά θα την πάρετε έτοιμη σε κομμάτια. Υπόψη ότι οι πιο νόστιμες κολοκύθες είναι οι μικρές αλλά δεν τις βρίσκετε συχνά. Πάντως η συνταγή μας έγινε με κανονική κολοκύθα μεγάλου μεγέθους.
Η πιο μεγάλη τεχνική πρόκληση είναι να φύγει η πολλή υγρασία της κολοκύθας για να μην μείνει υδαρή στην πίτα αλλά αυτό είναι στη πράξη εύκολο. Αν θέλετε πιο σφιχτή υφή, θα μπορούσατε να προσθέσετε δυο χτυπημένα αυγά μέσα στη γέμιση. Μια ενδιαφέρουσα παραλλαγή πάντως είναι να την κάνετε ως ανοιχτή τάρτα, ψήνοντας για 15 λεπτά το φύλλο κουρού μόνο του στον φούρνο αφού το τρυπήσετε , το περάσετε αυγό και τπυ βάλετε βάρος από φασόλια πάνω. Οι κολοκυθόσποροι και το καραμελωμένο μπέικον πάνω στην ανοιχτή κιτρινοπορτοκαλί γέμιση, θα είναι χάρμα οφθαλμών. Δυστυχώς έσβησα κατα λάθος τις φωτογραφίες από αυτήν την παραλλαγή και θα πρέπει να την φανταστείτε!
Υλικά για μια πίτα για 8 -10 άτομα σε ταψί 30Χ 20
1 συσκευασία με 2 φύλλα ζύμης κουρού Χρυσή Ζύμη
1 κ. κολοκύθα κομμένη
2 καρότα τριμμένα
200 γρ. φέτα τριμμένη
150 γρ. γραβιέρα γλυκιά τριμμένη
2 κρεμμύδια χοντροκομμένα
1 μανταρίνι (τον χυμό και ξεχωριστά το ξύσμα)
1 κ.σ. δυόσμο ξερό
½ κ.γ. μοσχοκάρυδο
1 κ.γ. αλάτι
1/8 κ.γ. πιπέρι
1 κ.σ. μπαλσάμικο κρέμα
15 σταγόνες Worcestershire sauce (προαιρετικά)
1 αυγό χτυπημένο
150 γρ. λωρίδες μπέικον
4 κ.σ. σπόρια κολοκύθας (ψίχα πασατέμπου)
1 κ.γ. μέλι
50 μλ. ελαιόλαδο
Διαδικασία Παρασκευής:
1. Προετοιμασία:
Κόβετε την κολοκύθα σε κομμάτια (ή την αγοράζετε έτοιμη κομμένη) και τα βάζετε για μισή ώρα στον φούρνο στους 180ºC να μαλακώσουν. Στη συνέχεια, θα πρέπει να τρίψετε την κολοκύθα σε τρίφτη (ηλεκτρικό κατά προτίμηση) γιατί μόνο αν περάσει έτσι απ’ το τηγάνι , θα χάσει υγρά με αποτέλεσμα να μην βγει στο τέλος η γέμιση της πίτας υδαρή. Ταυτόχρονα τρίβετε και τα δυο καρότα.
Τρίβετε την γραβιέρα και την φέτα, χοντροκόβετε τα κρεμμύδια και τέλος, ξύνετε και στύβετε το μανταρίνι ώστε να έχετε όλα τα βασικά υλικά σας έτοιμα. Μαζέψτε κοντά σας και τον δυόσμο, μοσχοκάρυδο, αλατοπίπερο, Worcestershire sauce, κρέμα μπαλσάμικο και ελαιόλαδο, για να είστε οργανωμένοι.
2. Σοτάρισμα γέμισης κολοκύθας:
Βάζετε σε μεγάλο και πλατύ αντικολλητικό τηγάνι λίγο ελαιόλαδο να κάψει στα ¾ της έντασης και ρίχνετε την τριμμένη κολοκύθα και καρότο. Στόχος της διαδικασίας αυτής είναι κυρίως να φύγουν όσα υγρά γίνεται ώστε η πίτα στο τέλος να δένει. Θα ανακατεύετε κάθε τόσο για περίπου 10 λεπτά μέχρι να δείτε ότι αρχίζει ν’ αρπάζει η κολοκύθα από έλλειψη υγρών. Τότε σβύνετε το μάτι και ρίχνετε μέσα το ξύσμα μανταρινιού, τον δυόσμο, μοσχοκάρυδο, αλάτι, πιπέρι .
Τελιεώνετε ρίχνοντας τα τριμμένα τυριά και ανακατεύετε καλά να μοιραστούν όλα τα υλικά στη γέμιση και στη συνέχεια αφαιρείτε απ’ το μάτι για να κρυώνει.
3. Καραμέλωμα κρεμμυδιών:
Σε άλλο αντικολλητικό τηγάνι, είτε παράλληλα με την πιο πάνω διαδικασία, είτε σε συνέχεια αυτής, θα βάλετε λίγο λάδι να κάψει και με την ένταση στο ¾ θα προσθέσετε το χοντροκομμένο κρεμμύδι. Μετά από 1 λεπτό, μόλις αρχίσει να βγάζει λίγα υγρά, χαμηλώνετε την ένταση στο ¼ και το αφήνετε με ελαφρύ ανακάτεμα κάθε τόσο, να καραμελώσει επί 10λεπτο και να πάρει ελαφρύ χρώμα. Πριν αρχίσει να ξεραίνεται και να μαυρίζει, προσθέτετε το μπαλσάμικο και ανακατεύετε για ένα λεπτό να δώσει χρώμα και γευστική ένταση παντού. Το αφαιρείτε απ’ το μάτι και προσθέτετε το καραμελωμένα κρεμμύδι στην έτοιμη γέμιση ανακατεύοντας ώστε να ισομοιραστεί. Τέλος προσθέτετε την Worcestershire sauce που θα δώσει εντάσεις νοστιμιάς, ή αλλιώς umami, όπως λέμε στον κόσμο της γαστρονομίας. Αφήνετε το μίγμα να φτάσει σε μέτρια θερμοκρασία πριν το βάλετε στη πίτα.
4. Ετοιμάζετε την πίτα για τον φούρνο:
Κατ’ αρχάς βάζετε τον φούρνο σε προθέρμανση στους 180ºC.
Σε ταψί, κατά προτίμηση μεταλλικό, απλώνετε λίγο ελαιόλαδο στον πάτο και στις πλάγιες πλευρές και ακουμπάτε το ένα φύλλο κουρού, τουμπάροντάς το με τη διάφανη μεμβράνη από πάνω, που στην συνέχεια την αφαιρείτε. Το απλώνετε όσο το δυνατόν να καλύψει το ταψί σας και αν χρειαστεί λόγω διαφορετικού σχήματος απ’ την ζύμη, κόβετε από κάποιο σημείο το περίσσευμα και το ενώνετε σε άλλο σημείο, που πιθανόν το χρειάζεται. Γυρνάτε την ζύμη στη κόγχη του ταψιού, για να ενωθεί στη συνέχεια με το πάνω φύλλο.
Προσθέτετε την γέμιση και την απλώνετε σε όλη την πίτα. Περνάτε με το πινέλο και το χτυπημένο αυγό, την κόγχη της ζύμης όπου θ’ ακουμπήσει το πάνω φύλλο για να κολλήσει.
Στη συνέχεια τοποθετείτε το πάνω φύλλο της ζύμης κουρού πάνω απ τη γέμιση και το κολλάτε στις κόγχες που περάσατε με αυγό. Πιέζοντας με ένα πιρούνι ενώνετε τα δυο φύλλα κάνοντας ένα όμορφο διακοσμητικό φινίρισμα και στη συνέχεια κόβετε τη ζύμη που περισσεύει με ένα ψαλίδι κουζίνας.
Μετά, με τις δυο άκρες του ψαλιδιού, κάνετε τρυπούλες σε όλη την πάνω επιφάνεια της πίτας, σε δυο νοητές γραμμές, όπως φαίνεται στη φωτογραφία, προκειμένου να δραπετεύει ο ατμός που θα δημιουργηθεί στη διάρκεια του ψησίματος. Τέλος, με το πινέλο περνάτε καλά από πάνω την ζύμη κουρού με το αυγό, ώστε να γυαλίσει στο ψήσιμο και βάζετε την πίτα στον φούρνο σε χαμηλό ράφι να πάρει από κάτω.
5. Καραμελώνετε το μπέικον και τον κολοκυθόσπορο:
Όσο ψήνεται η πίτα ετοιμάζετε το καραμελωμένο μπέικον και τους κολοκυθόσπορους που θα δώσουν το απρόβλεπτα νόστιμο και τραγανό στοιχείο στην κολοκυθόπιτα σας, απογειώνοντάς την γαστρονομικά. Σε ένα μικρομεσαίο αντικολλητικό τηγάνι, βάζετε ελάχιστο λάδι να κάψει στα ¾ της έντασης και στη συνέχεια ακουμπάτε τις λωρίδες του μπέικον πάνω.
Μόλις αρχίσουν να τσιτσιρίζουν και να συστέλλονται, γυρνάτε τις λωρίδες απ’ την άλλη και χαμηλώνετε την ένταση στο ½. Θα τις γυρίσετε κάθε τόσο για περίπου 3 λεπτά μέχρι να πάρουν χρώμα και θα προσθέσετε τον χυμό απ’ το μανταρίνι. Όταν εξατμιστεί το υγρό του χυμού και η περισσότερη επιφάνεια του μπείκον έχει γίνει τραγανή στα περίπου 5 λεπτά (χωρίς όμως να έχουν γίνει σαν τσιπς) κλείνετε το μάτι.
Τότε, θα ρίξετε την κουταλιά μέλι από πάνω και θα προσθέσετε τους κολοκυθόσπορους, ανακατεύοντας για ένα λεπτό, καθώς καραμελώνουν με την εναπομείνασα θερμότητα του τηγανιού. Τα αφαιρείτε και ιδανικά τα τοποθετείτε σε μια επιφάνεια που δεν θα κολλήσουν (π.χ. σιλικόνη) για να ξεραθούν και να κρυώσουν εκεί.
6. Το τέλειωμα της πίτας:
Στα περίπου 30’ λεπτά που λογικά θα έχει πάρει χρώμα το κάτω φύλλο κουρού, βάζετε την πίτα σε μεσαίο ράφι για να αρχίζει να παίρνει χρώμα και το πάνω. Στα 40’ λεπτά που η πίτα θα έχει πάρει χρώμα από πάνω αλλά θα μένουν περί τα 10’ λεπτά για να ολοκληρωθεί το ψήσιμο, είναι η ώρα να τοποθετήσετε το καραμελωμένο μπέικον και τους κολοκυθόσπορους πάνω στο φύλλο ζύμης κουρού.
Θα βγάλετε την πίτα απ’ το φούρνο (κλείνοντας την πόρτα του για να μη χάσει θερμότητα) και θα αλείψετε πάλι την επιφάνεια της ζύμης με το υπόλοιπο αυγό που έχει μείνει, Εκεί πάνω θα πασπαλίσετε το μπέικον και τους κολοκυθόσπορους καθώς θα τους κόβετε με το ψαλίδι της κουζίνας σε μικρά κομμάτια. Στα 10’ ψησίματος που απομένουν δεν θα καούν, αλλά θα προλάβουν να κολλήσουν ελαφρά στην επιφάνεια.
7. Ανάπαυση και σερβίρισμα.
Στα 50’ ψησίματος περίπου, βγάζετε την πίτα και την αφήνετε περί τα 30’ να πέσει η θερμοκρασία των υλικών, να δέσουν μεταξύ τους και ν’ ανέβει η νοστιμιά τους, πριν κοπεί.
Σερβίρισμα:
Η συγκεκριμένη πίτα πρέπει να μείνει αρκετή ώρα πριν κοπεί γιατί η κολοκύθα είναι πολύ μαλακή ως γέμιση και δεν θα είναι εύκολο να βγουν τα κομμάτια ορθογωνισμένα. Τρώγεται όμως κάλλιστα και σε θερμοκρασία δωματίου και την επομένη.
Σερβίραμε την κολοκυθόπιτα στα πιάτα της σειράς PATCHWORK της ΙΩΝΙΑ. Χρησιμοποιήσαμε ένα αντικολλητικό τηγάνι της Fest για την γέμιση και το νέο σκληροτράχηλο, της σειράς Granum για το καραμέλωμα του μπέικον.