Το Cucina Caruso μαγειρεύει στο Casserole Bistro στο Γέρακα ! Τηλέφωνο κρατήσεων : 210-6618838 (μετά τις 14.00)

Οι μελιτζάνες παπουτσάκια είναι άλλο ένα εμβληματικό πιάτο της αστικής ελληνικής κουζίνας, που όπως ο μουσακάς με τον οποίο μοιράζεται ακριβώς τα ίδια υλικά, μεταφέρθηκε στο ρεπερτόριο της κλασικής τουριστικής ταβέρνας όπου και ταλαιπωρείται με εκτελέσεις που βαραίνουν τις γεύσεις και αυξάνουν τις θερμίδες του. Απ’ τη δεκαετία του 60 η διατροφή μας αλλάζει σταδιακά και γίνεται πιο ελαφριά και πιο ισορροπημένη, και έτσι και η παρασκευή ενός τέτοιου φαγητού οφείλει να προσαρμοστεί στο πνεύμα των καιρών, να ελαφρύνει γευστικά, να κομψύνει και να μειωθεί η θερμιδική του επιβάρυνση. Και βασική πρόκληση σ’ αυτή τη προσπάθεια είναι το να μειωθεί η υπερβολική ποσότητα ελαιολάδου που ήταν μέρος της κλασικής εκτέλεσης του πιάτου.

Γιατί οι “ελαιόφιλες και ελαιοδιψείς” μελιτζάνες παραδοσιακά τηγανίζονταν πριν το γέμισμα και έτσι έβγαζαν μέρος απ’ το λάδι που ήπιαν αργότερα στο ταψί, όπου κατέληγαν να κολυμπούν κυριολεκτικά σε λάδι μέσα και απ’ έξω.  Αλλά απ’ την άλλη, οι μελιτζάνες παπουτσάκια δεν πρέπει να χάσουν εντελώς ούτε την πολυεπίπεδα πληθωρική τους γεύση ούτε τον χαρακτήρα τους ως λαδερό, δηλαδή να ξενερώσουν εντελώς σε κάτι νερομπλούμ, που δεν έχει λόγο ύπαρξης ως πιάτο. Και εκεί είναι τα μαγειρικά δύσκολα στα οποία καλούμαστε να ανταποκριθούμε με ένα “έντιμο μαγειρικό συμβιβασμό”.

Σ’ αυτή την πρόκληση για μια σύγχρονη εκδοχή στα παπουτσάκια έχω ανταποκριθεί με μια πολύ ελαφριά εκδοχή του πιάτου η οποία όχι απλά δεν χάνει πληθωρικότητα γεύσης αλλά αντιθέτως αυτή ενισχύεται καθώς στη μπεσαμέλ μπαίνει και καπνιστή μελιτζάνα.  

Ταυτόχρονα δεν έχω υποκύψει σε ανούσιες θυσίες που αλλοτριώνουν τη συνταγή, όπως να αντικατασταθεί η μπεσαμέλ με γιαούρτι ή κάτι αντίστοιχο γιατί αν είναι να μαγειρέψει κανείς παπουτσάκια μια φορά τον χρόνο, δεν αξίζει να τα σερβίρει σε μια εκδοχή που προδίδει την ταυτότητα της συνταγής. Κατά τη δικιά μου εμπειρία, εφόσον τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι καλής ποιότητας και η μαγειρική τεχνική τα χειρίζεται απαλά και ευγενικά (όπως πάντα προσπαθώ στις συνταγές μου), το αποτέλεσμα δεν είναι ποτέ βαρύ ή ιδιαίτερα παχυντικό, ακόμη και σε τέτοιες συνταγές με πληθωρικό χαρακτήρα εκ προοιμίου. 

Διαφήμιση
μελιτζάνες παπουτσάκια ελαφρια χωρίς τηγάνισμα

Για του λόγου το αληθές, το συγκεκριμένο πιάτο δοκιμάστηκε παρέα με φίλους που ξέρω ότι τους πειράζουν τα βαριά φαγητά, προσέχουν πολύ τη διατροφή τους και γενικά τρώνε ανάλαφρα χωρίς να σημαίνει ότι δεν λατρεύουν τις πληθωρικές γεύσεις μια στις τόσες. Στο τραπέζι ως ανέμενα, λάτρεψαν τη γεύση απ’ τα παπουτσάκια αυτά,  αλλά το σημαντικό είναι ότι μου είπαν δυο μέρες μετά την κατανάλωση, ότι δεν υπήρχε η παραμικρή ενόχληση το βράδυ εκείνο στο στομάχι τους, όπως συχνά τους συμβαίνει με τέτοια φαγητά. Αντιθέτως, αντίστοιχο φαγητό (μουσακάς) που δοκιμάσαμε παρέα τους σε δημιουργικό ελληνικό εστιατόριο λίγες μέρες μετά, ήταν καταφανώς βαρύ και στη γεύση και στο στομάχι, και μάλιστα χωρίς αυτό να μεταφράζεται σε μεγέθυνση της γευστικής έντασης.

Είναι απόλυτη πεποίθησή μου ότι το να χειρίζεσαι μαγειρικά με ευγενικό, έξυπνο και τεχνικά σωστό τρόπο, εκλεκτά και προσεγμένα υλικά, καταλήγει πάντα σε φαγητά με πληθωρική γεύση που σέβονται ταυτόχρονα τις σύγχρονες διατροφικές συνήθειές μας αλλά και την αντοχή των όλο και πιο ευαίσθητων στομάχων μας.

Τώρα από εκεί μέχρι το να καταργήσουμε εντελώς το λάδι σε ένα κλασικό λαδερό φαγητό, υπάρχει ένα πολιτισμικό χάσμα που εγώ αρνούμαι να το διαβώ, απλά επιδιώκω να το γεφυρώσω με κοινή λογική. Οπότε όπως θα διαβάσετε στη συνταγή,  ενώ οι μελιτζάνες προψήνονται στο φούρνο απλά περασμένες με ελάχιστο λάδι από πινέλο, όταν έρθει η στιγμή για το τελικό ψήσιμο, προσθέτω λίγο λάδι ανάμεσά τους. Αυτό δεν το πίνουν μια και δεν περνά τις φλούδες τους, αλλά μου δίνει την ευκαιρία να το προσθέσω με το κουτάλι στα πιάτα αργότερα, για να νιώθει και ο άλλος ότι τρώμε ένα λαδερό. Αν κάποιος δεν θέλει να το φάει, έχει καλώς, το συγκεκριμένο δεν έχει εισχωρήσει μέσα στο φαγητό. Έτσι ενώ στην εμφανιση τα παπουτσάκια μοιάζουν με λαδερό που είναι, στη γεύση τελικά θα βρείτε ελάχιστο λάδι, τόσο όσο χρειάζεται για να είναι νόστιμο το φαγητό.

μελιτζάνες παπουτσάκια ελαφρια χωρίς τηγάνισμα

Η πρόσθεση καπνιστής μελιτζάνας στη μπεσαμέλ, ακολουθεί τη λογική που κάνω και τον μουσακά μου,  έχοντας συνάφεια με τη γεύση του χουνκιάρ μπεγεντί. Αν κάποιος δε θέλει να υποκύψει στη νεοτερική αυτή πρόταση, μπορεί να παραλείψει τις καπνιστές μελιτζάνες και να καταλήξει με μια υπέροχη σύγχρονη εκδοχή του παραδοσιακού φαγητού, όπως το ήξερε ακριβώς. Αλλά όπως και αν τα κάνετε, τα δικιά μου παπουτσάκια σας υπόσχονται εξαιρετική και κομψή γεύση, χωρίς να σας βαρύνουν.

Χαρακτηριστικά της συνταγής:

Είναι μια συνταγή που θέλει να περάσετε περί την μιάμιση ώρα στη κουζίνα και μετά να κάνετε υπομονή 45’ να ψηθεί στο φούρνο και άλλη μια ώρα για να τη φάτε αφού κρυώσει λίγο και δέσουν γεύσεις και υφές.  Είναι μια μέτριας δυσκολίας συνταγή που απαιτεί 4 διαφορετικές παρασκευές που συντίθενται στο τέλος σε ένα ταψί, χωρίς βέβαια καμία απ’ αυτές να παρουσιάζει κάποια σημαντική τεχνική πρόκληση.  Απ’ την άλλη είναι μια συνταγή που αξίζει κανείς να κάνει μια φορά τον χρόνο, ειδικά το καλοκαίρι που είναι και η εποχή της μελιτζάνας.

Διαφήμιση

Γευστικά τα παπουτσάκια είναι σαφώς καλύτερα όταν είναι χλιαρά απ’ ότι καυτά ή κρύα. Ξαναζεσταίνονται την επομένη σε φούρνο και είναι… καλύτερα κι’ απ’ τη πρώτη μέρα!

μελιτζάνες παπουτσάκια ελαφρια χωρίς τηγάνισμα

Υλικά για 8 παπουτσάκια

 Για τις βάσεις από μελιτζάνες:

Διαφήμιση

4  μελιτζάνες φλασκιές, κομμένες στη μέση
20ml. + 50 ml. παρθένο ελαιόλαδο
2-3 κ.σ. ημίχοντρο αλάτι
20 γρ. τριμμένη κεφαλογραβιέρα

Για τον κιμά:

1 μεγάλο κρεμμύδι
1 καρότο
1 κλωνάρι σέλερι
5 φύλλα δάφνης
1 στικ κανέλας
50 γρ. παρθένο ελαιόλαδο
400 γρ. κιμά από σπάλα ή καπάκι
60 ml.  κόκκινο κρασί
400 γρ. σάλτσα τριμμένης ντομάτας
αλάτι, πιπέρι

Για την καπνισμένη μπεσαμέλ:

30 γρ. βούτυρο Lurpak
30 γρ. αλεύρι
400 ml. γάλα
⅛ κ.γ. τριμμένο μοσχοκάρυδο
1 μελιτζάνα φλασκιά, καπνισμένη & κομμένη σε ψιλά κομμάτια (δες βήμα 3)
60 γρ. τριμμένη κεφαλογραβιέρα
αλάτι, πιπέρι

Διαδικασία Παρασκευής:

Η συνταγή περιλαμβάνει τρεις διαφορετικές παρασκευές, πριν όλα συντεθούν σε ένα ταψί:
1. πρέπει να ετοιμαστούν οι μελιτζάνες για ψήσιμο,
2. να μαγειρευτεί ο κιμάς, και
3. να γίνει η μπεσαμέλ με καπνιστή μελιτζάνα (που κι’ αυτό είναι δύο ξέχωρες διαδικασίες).
Η καταγραφή πιο κάτω λοιπόν, έχει γίνει με μια ορθολογική προσέγγιση εξοικονόμισης χρόνου και συντονισμού, ώστε η μια δουλειά να ακολουθεί την άλλη σε μια σειρά, έτσι ώστε η τελική ενασχόλησή σας στη κουζίνα μέχρι να μπει το φαγητό στο φούρνο να είναι της τάξης της 1:15’.

1. Ξεπικρίστε τις μελιτζάνες:

Η πρώτη διαδικασία είναι να κόψετε τις μελιτζάνες στη μέση, να χαράξετε τη σάρκα διαγώνια με ένα μαχαίρι ώστε να δημιουργήσετε ρόμβους, να τις βάλετε σε ένα σουρωτήρι και να τις πασπαλίσετε με χοντρό αλάτι, για να ξεπικρίσουν. Αφήστε τες εκεί για 30’ περίπου.

μελιτζάνες παπουτσάκια ελαφρια χωρίς τηγάνισμα

Σημείωση: Ρεαλιστικά, οι περισσότερες μελιτζάνες σήμερα δεν χρειάζονται ξεπίκρισμα, γιατί οι «ράτσες» έχουν εξευγενιστεί. Ο κύριος λόγος όμως, που προτείνω να τις περάσετε απ’ τη συγκεκριμένη διαδικασία, είναι ότι στη πορεία καθώς θα έχει αφαιρεθεί υγρασία απ’ τ’ αλάτι και θα πλυθούν εσωτερικά με νερό, δεν θα ρουφήξουν τόσο λάδι και έτσι θα γίνουν πιο ελαφριές.

2. Μαγειρέψτε τον κιμά:

Ξεκινάτε ετοιμάζοντας σε πολυκόφτη ή στο χέρι, το μιρεπουά (mirepoix ), δηλαδή το μίγμα ψιλοκομμένου κρεμμυδιού, καρότου και σέλερι που αποτελεί τη βάση νοστιμιάς του κιμά.

μελιτζάνες παπουτσάκια ελαφρια χωρίς τηγάνισμα

Σε ταβά, βάζετε ελαιόλαδο να καλύψει τον πάτο και σε μεσαία ένταση ρίχνετε τη δάφνη και τη κανέλα να βγάλουν τ’ αρώματά τους και στη συνέχεια το μιρεπουά να σοταριστεί για 5-7 λεπτά, να βγάλει τη γλύκα του. Ανεβάζετε την ένταση και ρίχνετε τον κιμά, να σοταριστεί και να πάρει χρώμα. Ανακατεύετε κάθε λίγο και σε περίπου 6 λεπτά που θα έχει πάρει χρώμα, ρίχνετε το κρασί. Το αφήνετε για 2 λεπτά και στη συνέχεια προσθέτετε την ντομάτα και αλατοπιπερώνετε κατεβάζοντας πάλι την ένταση στο μέτριο, με ανοιχτό καπάκι βέβαια.  Σε περίπου 15 λεπτά  θα έχουν εξατμιστεί όλα σχεδόν τα υγρά  και θα έχετε μια πηχτή σάλτσα κιμά, ελαφριά και γεμάτη γλύκα. Σβήνετε το μάτι και αφαιρείτε δάφνες και κανέλα.

μελιτζάνες παπουτσάκια ελαφρια χωρίς τηγάνισμα

3. Καπνίζετε τη μελιτζάνα:

Παράλληλα με τη παρασκευή του κιμά βολεύει να καπνίστε τη μελιτζάνα που θα μπει στη μπεσαμέλ να ανεβάσει τις γευστικές εντάσεις.

Σε ένα γκαζάκι θα βάλετε τη μελιτζάνα πάνω στη φωτιά, να κάψει από όλες τις πλευρές για περίπου 10’. Τη βάζετε σε ένα μπολ να κρυώσει για λίγο ώστε να την καθαρίσετε.

Την καθαρίζετε με ένα μαχαίρι αφαιρώντας τη καμμένη φλούδα και τα υπολείμματα τα αφαιρείτε με χαρτί κουζίνας. Στη συνέχεια την κόβετε σε μικρά κομμάτια με το μαχαίρι να γίνει σχεδόν πολτός.  

μελιτζάνες παπουτσάκια ελαφρια χωρίς τηγάνισμα

4. Προψήνετε τις μελιτζάνες:

Βάζετε τον φούρνο να προθερμανθεί στους 200°C πάνω-κάτω (ή στους 190°C με αέρα). Τις μελιτζάνες που είχατε βάλει να ξεπικρίσουν στη μισή ώρα περίπου τις ξεβγάζετε απ’ το αλάτι σε μπόλικο τρεχούμενο νερό και τις πιέζετε να φύγουν όσα περισσότερα υγρά γίνεται. Στη συνέχεια τις βάζετε σε ταψί με την πέτσα από κάτω και τις περνάτε με ελαιόλαδο με πινέλο χωρίς υπερβολές είτε στο λίγο, είτε στο πολύ, Συνολικά θα πρέπει να πάρουν περί τα 20ml. Τις βάζετε στον προθερμασμένο φούρνο να ψηθούν για  30’, ώστε να μαλακώσει η σάρκα.

μελιτζάνες παπουτσάκια ελαφρια χωρίς τηγάνισμα

5.  Ετοιμάζετε την καπνισμένη μπεσαμέλ:

Όσο προψήνονται οι μελιτζάνες, εσείς θα ετοιμάσετε την μπεσαμέλ.

Ζεσταίνετε καταρχάς το γάλα σε ένα κατσαρολάκι ή στα μικροκύματα για να είναι χλιαρό.

Σε κατσαρόλα και σε μεσαία ένταση λιώνετε το βούτυρο και αφού λιώσει ρίχνετε το αλεύρι και τα ανακατεύετε με το σύρμα να γίνει ένα πηχτό ρου (roux). Στη συνέχεια προσθέτετε σταδιακά το ζεστό γάλα ανακατεύοντας με το σύρμα ώστε από μια «πάστα», να γίνει εντέλει μια πυκνόρρευστη σάλτσα. Όταν ενσωματωθεί η ποσότητα του γάλακτος που δημιουργεί τη πυκνή υφή (αν χρειαστεί προσθέστε λίγο ακόμη γάλα κι ας είναι κρύο), ρίχνετε την πολτοποιημένη καπνισμένη μελιτζάνα, ανακατεύετε και στη συνέχεια πασπαλίζετε με λίγο μοσχοκάρυδο και αλατοπιπερώνετε. Στο τέλος προσθέτετε το τριμμένο τυρί και αφαιρείτε τη μπεσαμέλ απ’ το μάτι. Όσο αφήνετε τη σάλτσα να κρυώνει, τόσο θα πήζει, οπότε πριν τη χρησιμοποιήσετε για κάλυμμα στις μελιτζάνες μπορεί να χρειαστεί να την ανακατέψετε λίγο.

μελιτζάνες παπουτσάκια ελαφρια χωρίς τηγάνισμα

6. Συνθέτετε & ψήνετε τα παπουτσάκια:

Βγάζετε τις προψημένες μελιτζάνες απ’ τον φούρνο, που τον αφήνετε ζεστό στους 180°C πάνω-κάτω.

Με κουτάλι, πιέζετε το χαραγμένο κομμάτι στις μελιτζάνες να λιώσει, να γίνει μια πάστα και δημιουργείτε έτσι μια κυλώτητα που θα μπει ο κιμάς. 

Φέρνετε δίπλα σας, τον κιμά , την μπεσαμέλ, λίγο τριμμένο τυρί και τα 50 ml. του λαδιού που θα ρίξετε ανάμεσα στις μελιτζάνες , απλά για να υπάρχει μια σάλτσα , ως «λαδερό» που είναι. Αυτά το λάδι δεν θα εισχωρήσει μέσα στις μελιτζάνες, γιατί το εμποδίζει το φλούδι τους, οπότε θα μείνουν πολύ ελαφριές. Απλά θα υπάρχει στο ταψί.

Στη συνέχεια γεμίζετε τις μελιτζάνες με 2.5-3 περίπου κουταλιές κιμά την καθεμία. Μετά προσθέτετε από πάνω την καπνισμένη μπεσαμέλ και πασπαλίζετε στο τέλος με τριμμένο τυρί από πάνω για να ροδίσουν πιο έντονα στο φούρνο.

μελιτζάνες παπουτσάκια ελαφρια χωρίς τηγάνισμα

Θα τις βάλετε στο φούρνο στους 180°C πάνω-κάτω για 40-45’ και αν χρειάζεται στα τελευταία 3 λεπτά περίπου ανάβετε το γκριλ, να πάρουν χρώμα από πάνω, να γίνει κρούστα και να στερεοποιηθεί καλά η μπεσαμέλ (που επειδή περιέχει και τη μελιτζάνα είναι γενικά πιο υγρή). 

Σερβίρισμα:

Θα αφήσετε το φαγητό για 30’ τουλάχιστον πριν το σερβίρετε. Όσο πέφτει η θερμοκρασία, δένουν οι υφές και εντείνονται οι γεύσεις και τ’ αρώματα. Με σπάτουλα βάζετε από ένα παπουτσάκι σε κάθε πιάτο και αν θέλετε με κουτάλι βάζετε γύρω-γύρω λάδι απ’ το ταψί.

Τα παπουτσάκια δε χρειάζονται γαρνιτούρα εκτός από φέτα ΟΛΥΜΠΟΣ ως συνοδευτικό.

μελιτζάνες παπουτσάκια ελαφρια χωρίς τηγάνισμα

Print Friendly, PDF & Email
Διαφήμιση
    1. Είδατε! Πήγα να εναρμονιστώ με τον τρόπο που και οι σεφ το λένε στη τηλεόραση χρησιμοποιώντας τον γαλλικό όρο, ώστε να συνδεθώ με το τι ακούγεται περισσότερο στη χώρα, να μη μπερδέυεω και μπέρδεψα εσας που σας τάχα μάθει αλλιώς . 🙂

  1. Αγαπητέ Δημήτρη, καταρχήν συγχαρητήρια για τις λεπτομερείς και ακριβέσταστες οδηγίες στις συνταγές σου. Μία απορία για την μπεσαμέλ στα πατσουτσάκια, γιατί 400 γάλα με 25 αλεύρι και βούτυρο και όχι οι ίδιες αναλογίες όπως στο μουσακά με καπνιστή μελιτζάνα, όπου 1000 γάλα με 100 αλεύρι, βούτυρο; Ευχαριστώ

    1. Οι διαφορές είναι αμελητέες στη πράξη, είναι μια πολύ μικρή διαφορά στη πυκνότητα που εξισορροπείται ανάλογα με το πόσο μαγειρεύουμε τη μπεσαμέλ. Πάντως εδω ήθελα και πιο αραιή τη μπεσαμέλ, γι’ αυτό περισσότερο γάλα προς τη ποσότητα του roux.

  2. Εγώ θα λέω ‘μπατούτο’ -κομπάζοντας ελαφρώς-, γιατί απ’ τα λεγόμενά σας αντιλαμβάνομαι μια υπεροχή του όρου, μου λείπει όμως η θεωρία για να την στηρίξω.

  3. Μαέστρο μία ερώτηση παρακαλώ,αν θέλουμε να κάνουμε τη διπλή ποσότητα 16 παπουτσάκια τα υλικά επί δύο? Ευχαριστώ.

  4. Γειά σας, εγώ τις μελιτζάνες τις βάζω ολόκληρες στο φούρνο μικροκυμάτων και μαλακώνουν πολύ. Τις χαράζω από πάνω , σπρώχνω τη σάρκα και κάνω χώρο, αλατίζω λίγο και μετά βάζω επάνω τον κιμά και τη μπεσαμέλ. Η μαμά μου τη μπεσαμέλ την έκανε με έναν εύκολο τρόπο. Βάζεις λίγο από το γάλα που έχεις μετρήσει στο multi και μέσα ρίχνεις όλο το αλεύρι μαζί και λίγο αλάτι. Το χτυπάς καλά και γίνεται μια ελαφριά κρέμα. Ζεσταίνεις το υπόλοιπο γάλα πολύ καλά και λιώνεις μέσα το βούτυρο. Ρίχνεις το μείγμα του αλευριού και με έναν αυγοδάρτη ανακατεύεις κάτω από τη φωτιά μέχρι να πήξει.

Your email address will not be published. Required fields are marked *