Η τυρόπιτα είναι ‘η μητέρα όλων των πιτών’ της ελληνικής κουζίνας και κάθε σπίτι έχει κι’ από μια συνταγή. Η πλέον κλασική βερσιόν είναι βεβαίως με ελληνική φέτα που είναι ένα τυρί με ιδιαίτερες γευστικές εντάσεις αλλά και ταυτόχρονα με πολλές τοπικές παραλλαγές, ανάλογα με την τυροκόμιση και την εποχή.
Έτσι, έχουμε φέτες σκληρές, μεσαίες και μαλακές, φέτες πιπεράτες, αλμυρές, βουτυράτες, φέτες έντονες , μεσαίες και ήπιες, που σημαίνει ότι γενικώς όταν μιλάμε για φέτα, μιλάμε ταυτόχρονα για πολλά γευστικά προφίλ, για πολλά σχεδόν διαφορετικά τυριά.
Σ’ αυτό το στοιχείο, της μη ενιαίας γεύσης της φέτας σαν τυρί, είναι που αρχίζουν και οι γαστρονομικές δυσκολίες στο εγχείρημα της τυρόπιτας. Γιατί αν για παράδειγμα χρησιμοποιήσει κανείς μια έντονα αλμυρή φέτα το τελικό αποτέλεσμα είναι δύσκολο να λειτουργήσει σε μορφή πίτας, που είναι πλέον ένα ολοκληρωμένο αυτοτελές φαγητό.
Ενώ η αλμυρή έντονη φέτα όταν συνδυαστεί στην ωμή μορφή της με έντονα στοιχεία όπως κρεμμυδάκι, ντομάτα, ξύδι, πιπεριά σε μια σαλάτα, ή εναλλακτικά συνοδεύοντας ιμάμ μπαϊλντί, θα μπορέσει να λειτουργήσει. Σε ένα αυτοτελές πιάτο όμως, όπως η τυρόπιτα, δεν μπορεί να παίξει τον κεντρικό ρόλο σωστά.
Μυστικό #1: Η γνώμη μου λοιπόν, είναι ότι δεν κάνουν όλες οι φέτες για τυρόπιτα. Το πρώτο μυστικό για μια καλή τυρόπιτα έχει να κάνει με την επιλογή φέτας ήπιου γευστικού προφίλ και σχετικά μαλακής.
Θεωρώ ότι ο ρόλος της φέτας που θα διαλέξετε είναι καταλυτικός στη τελική γεύση της τυρόπιτας. Και εδώ δυστυχώς δεν μπορώ να σας βοηθήσω πολύ μια και η κατηγορία είναι κυρίως σε μορφή χύμα και τα τοπωνύμια στο μυαλό μου λίγη σημασία παίζουν, όταν σε κάθε περιοχή υπάρχουν πολλά τυροκομία.
Το φέτα “Παρνασσού” ή “Γαστούνης” δεν ορίζει ένα σαφές γευστικό προφίλ, εφόσον δεν υπάρχει πιστοποιημένη τοπικά μεθοδολογία τυροκόμισης.
Δύο φέτες από τον ίδιο τόπο, μου έχει τύχει να είναι εντελώς διαφορετικές. Επαρκώς χαοτικό για να είναι γνήσια Ελληνικό!
Άλλο ένα κενό της υποδομής της χώρας στο χτίσιμο επώνυμων προϊόντων προστιθέμενης αξίας. Οπότε αφήνω την επιλογή πρώτης ύλης της τυρόπιτας σε σας και σε μορφή “δημιουργικής ασάφειας” με γενικόλογες οδηγίες που εμμέσως με απαλλάσσουν από την ευθύνη, συμπληρώνοντας ότι εγώ για την συγκεκριμένη συνταγή επέλεξα τρίμμα φέτας του τυροκομείου Κωσταρέλου, στα Μεσόγεια που έχει ένα πολύ ωραίο μαγαζί στα Βριλλήσια, επί της Πεντέλης.
Πέρα απ’ τη φέτα όμως, τα επόμενα τρία μυστικά για μια καλή τυρόπιτα έχουν να κάνουν με τα βασικά συμπληρωματικά υλικά:
Μια τυρόπιτα πρέπει να έχει επαρκή αρωματικά φυτικά στοιχεία στη γέμιση προκειμένου να συμπληρώνουν και να ισορροπούν τις εντάσεις της φέτας. Τα αυγά οφείλουν να παίζουν ρόλο συνδετικό, όχι γευστικά πρωταγωνιστικό. Τέλος, χρειάζεται ένα καλό φύλλο για να προσφέρει νοστιμιά, τραγανή υφή και ελκυστική εμφάνιση.
Μυστικό #2: Όσον αφορά στα αρωματικά, κατέφυγα στη γνωστή αγαπημένη τριπλέτα πράσου, άνηθου δυόσμου που εξεθείαζα πρόσφατα γράφοντας για το πρασόρυζο. Τα τρία αυτά λαχανικά ταιριάζουν απόλυτα με μια ήπια φέτα δίνοντας γλύκα και γήινα αρώματα απ’ το πράσο, σπιρτάδα απ’ τον άνηθο και απογειωτικές μυρωδιές και χαρακτήρα απ’ τον δυόσμο. Η ποσότητα που προτείνω στη συνταγή είναι ένα μίνιμουμ που εύκολα μπορείτε να υπερβείτε κυρίως όσον αφορά στο πράσο, εφόσον σας ταιριάζει.
Η κεντρική φιλοσοφία της συνταγής μιας ιδανικής τυρόπιτας είναι η εξισορρόπηση των γευστικών εντάσεων της φέτας με ευγενή και πολυεπίπεδα φυτικά αρωματικά στοιχεία. Τυρόπιτα που μέσα είναι μόνο λευκή, είναι γευστικά αναιδής και ταυτόχρονα πληκτικά μονόχνωτη!
Μυστικό #3: Συχνά, στην προσπάθεια να μετριαστεί η ένταση της φέτας, κάποιοι καταφεύγουν στα αυγά. Παστώνοντας το μίγμα της γέμισης με αυγά καταλήγουμε να τρώμε ομελέτα με φέτα τυλιγμένη σε φύλλο, αντί τυρόπιτας. Αυτό το θεωρώ συχνό ατόπημα και έχει να κάνει με παρέκλιση απ’ τον κεντρικό στόχο της συνταγής ενός πιάτου που ονομάζεται τυρόπιτα, χαριν της ‘ρουστίκ χωριατοσύνης’ που πετυχαίνουμε μέσα απ’ τα υπερβολικά αυγά. Το τρίτο μυστικό μου είναι ότι το αυγό στην τυρόπιτα, πρέπει να λειτουργεί απλά ως συνδετικό στοιχείο της γέμισης, αλλά να μην ακούγεται στη γεύση.
Μυστικό #4: Στο φύλλο, εδώ η επιλογή του χωριάτικου της Χρυσής Ζύμης, είναι η προσωπική μου προτίμηση, κυρίως γιατί μ’ αρέσει ο τρόπος που συμπεριφέρεται στο σούφρωμα που κάνω στην επιφάνειά του το οποίο και δημιουργεί ακαταμάχητη όψη στην τυρόπιτα.
Μυστικό #5: Το τελευταίο μυστικό της συνταγής έχει να κάνει με ισορροπία ποσοτήτων και είναι πολύ σημαντικό. Το μυστικό είναι η γέμιση να είναι λίγη σε ποσότητα και να απλωθεί, ώστε η τυρόπιτα να μην έχει ύψος, να είναι δηλαδή λεπτή! Μονον έτσι δημιουργείται η σωστή αναλογία μεταξύ της γευστικής έντασης της γέμισης με φέτα, ως προς το φύλλο, που λειτουργεί κατευναστικά. Αυτό το μυστικό που ισχύει γενικά στις πίτες, στην τυρόπιτα είναι κανόνας απαράβατος, λόγω των ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών της πρώτης ύλης που αναλύσαμε πιο πάνω.
ΒΙΝΤΕΟ για την ΤΥΡΟΠΙΤΑ, με ΦΥΛΛΟ ΚΡΟΥΣΤΑΣ για ΠΙΤΕΣ
Στην πορεία και μετά την μεγάλη επιτυχία που είχε αυτό εδώ το άρθρο ανεβαίνοντας στις τοπ θέσεις των αναζητήσεων Google, γυρίσαμε την συνταγή αυτής της τυρόπιτας με τα 5 μυστικά της σε βίντεο, χάρη στην ευγενική χορηγεία της Χρυσής Ζύμης, που αναγνώρισε την αξία της συνταγής αυτής. Μάλιστα στο βίντεο δείχνουμε την εκτέλεση αυτής της συνταγής με φύλλο Κρούστας για Πίτες αντί με το Χωριάτικο Φύλλο.
Τι είναι καλύτερο; Πραγματικά δύσκολη απάντηση.
Με το φύλλο Κρούστας θα έλεγα ότι το αποτέλεσμα είναι πιο κομψό, πιο φίνο, πιο κυριλέ ενώ με το Χωριάτικο πιο πληθωρικό. Στην Αθήνα και σε πιο επίσημο τραπέζι θα την έκανα με κρούστας , αλλά στο εξοχικό ή σε πιο οικογενειακή φάση, με χωριάτικο, αν αυτό σας βοηθάει. Απολαύστε το βίντεό μας, με την Εύη Αδάμ να παθαίνει πλάκα με την γεύση της τυρόπιτας.
Χαρακτηριστικά της συνταγής:
Πανεύκολη συνταγή που θα σας πάρει 15-20 λεπτά δουλειάς στην προετοιμασία και συνολικά περί την 1:30 ώρα μαζί με τους χρόνους αναμονής και ψησίματος.
Έχει μεγάλη σημασία να διαλέξετε μια φέτα ήπια σε γεύση ή και να πάτε σε λευκό τυρί αγελάδας (που δεν είναι φέτα).
Επίσης, μια και πολλοί θέλετε να προτείνουμε και παραλλαγές, μπορείτε να πάτε σε πιο ελαφριές επιλογές όπως ανθότυρο ή ακόμη καλύτερα μανούρι. Μπορείτε επίσης να ανεβάσετε τις ποσότητες αρωματικών και κυρίως του πράσου.
Όσον αφορά στο φύλλο για την τυρόπιτα, κάλλιστα μπορείτε να επιλέξετε να την κάνετε με κουρού, με απλό φύλλο για πίτες που είναι πιο λεπτό, ακόμη και με σφολιάτα, εφόσον το προτιμάτε.
Υλικά για ένα ταψί 22Χ35 για 8 μερίδες
1 πακέτο Φύλλο Χωριάτικο
5oo γρ. τρίμμα φέτας ΟΛΥΜΠΟΣ
2-3 πράσα, κομμένα σε ροδέλες (περίπου 150 γρ.)
2 κ.σ. άνηθο ψιλοκομμένο
1 κ.σ. φρέσκο δυόσμο ψιλοκομμένο
3 αυγά
πιπέρι
1 στραγγιστό γιαούρτι ΟΛΥΜΠΟΣ 2%
50 μλ. ελαιόλαδο
25 γρ. βούτυρο Lurpak
1 ασπράδι αυγού χτυπημένο ελαφρά ή 30 γρ. λιωμένο βούτυρο Lurpak, για τα πάνω φύλλα
2 κ.σ. παπαρουνόσπορο (προαιρετικά)
Παρασκευή:
Προεργασία: Βγάζετε το φύλλο απ’ τη κατάψυξη τουλάχιστον 2 ώρες πριν ή απ’ τη προηγουμένη και το αφήνετε να ξεπαγώσει στο ψυγείο.
1. Σε ένα μεσαίο τηγάνι βάζετε το βούτυρο να λιώσει σε ήπια φωτιά και σοτάρετε για 3-4 λεπτά το πράσο, μέχρι να μαραθεί και να πάρει χρώμα και νοστιμιά.
2. Προσθέτετε τη φέτα και αφού ανακατέψετε με το πράσο, ρίχνετε το γιαούρτι. Ανακατεύετε και προσθέτετε το μίγμα άνηθου – δυόσμου και λίγο πιπέρι (ανάλογα και με το γευστικό προφίλ της φέτας που έχετε διαλέξει). Στο περίπου ένα λεπτό που η γέμιση μένει στη φωτιά, η φέτα έχει σε μεγάλο βαθμό λιώσει, αλλά κάποια κομμάτια της παραμένουν στερεά, ώστε να υπάρχει η υφή του υλικού στην τελική τυρόπιτα. Σβήνετε τη φωτιά και αφήνετε τη γέμιση για 15-20’ να κρυώσει.
3. Ανάβετε το φούρνο στους 180ºC να προθερμανθεί. Λαδώνετε καλά το ταψί ή το σκεύος που θα βάλετε τη τυρόπιτα. Απλώνετε κάτω το πρώτο φύλλο, ξαναλαδώνετε και προσθέτετε άλλο ένα (ή δύο) από πάνω. Το τελευταίο φύλλο το αφήνετε αλάδωτο.
4. Στη κρύα πλέον γέμιση, ρίχνετε μέσα τα τρία αυγά και τα ανακατεύετε καλά ώστε να ενσωματωθούν. Προσθέτετε τη γέμιση μέσα στη πίτα και την απλώνετε παντού.
5. Τοποθετείτε ένα φύλλο για να σκεπάσει την γέμιση και το λαδώνετε από πάνω. Μπορείτε να τοποθετήσετε και δεύτερο, αν θέλετε, πάλι λαδώνοντάς το από πάνω. Μαζεύετε όλες τις άκρες του φύλλου και κλείνετε τη πίτα καλά γύρω – γύρω.
6. Παίρνετε τα δύο τελευταία φύλλα που θα τσαλακώσετε εντέλει από πάνω και τα περνάτε πριν τα τοποθετήσετε είτε με ασπράδι αυγού είτε με λιωμένο βούτυρο ανάλογα με το εφέ που θέλετε να κάνετε από πάνω (πιο γυαλιστερό το αυγό, πιο σκούρο το βούτυρο). Αφού τα έχετε περάσει παντού με το πινέλο (γιατί αφού τα τσαλακώσετε δεν θα μπορείτε να καλύψετε όλη την επιφάνειά τους) τα βάζετε τσαλακωτά αφήνοντας κενά αέρα ανάμεσα στα σουφρώματα που κάνετε και φροντίζοντας το κάθε φύλλο να πιάσει μόνο τη μισή επιφάνεια του ταψιού. Αν κάνετε τη τυρόπιτα σε μεγάλο ταψί θα χρειαστείτε τρία φύλλα σουφρωμένα από πάνω. Όλες αυτές οι ακανόνιστες πτυχές θα δημιουργήσουν ένα φύλλο απίστευτα τραγανό και εντυπωσιακό στο ψήσιμο. Χαράζετε τα κομμάτια και βάζετε τη πίτα στον φούρνο με τους 180°C.
7. Η πίτα θέλει (ανάλογα και με τον φούρνο πάντα) περί τα 45’ για να ψηθεί πάνω-κάτω το φύλλο και βέβαια να δέσει η γέμιση. Αν ο φούρνος σας δεν ψήνει καλά από κάτω μπορεί να πρέπει για 30-35’ να ακουμπήσετε το ταψί στη κάτω επιφάνειά του και μετά να το βάλετε σε ψηλό ράφι για να γίνει και το πάνω φύλλο. Αλλά ο κάθε φούρνος έχει τα δικά του χούγια, οπότε το ορίζετε μόνοι σας, βλέποντας και κάνοντας.
8. Βγάλτε τη τυρόπιτα απ’ το φούρνο και αφήστε την τουλάχιστον 10’-20’ πριν την κόψετε σε κομμάτια και την σερβίρετε γιατί και θα κάψετε τη γλώσσα σας χωρίς να ευχαριστηθείτε τη γεύση και βεβαίως θα την διαλύσετε ως σχήμα πριν δέσουν τα υλικά καθώς επανέρχονται σε νορμάλ θερμοκρασίες.
Σερβίρισμα:
Η τυρόπιτα αυτή τρώγεται κυρίως ζεστή, μισή ώρα αφού ξεφουρνιστεί. Είτε σαν πρώτο πιάτο πριν από ένα παραδοσιακό ελληνικό δεύτερο όπως αρνάκι φούρνου με πατάτες, που ήταν το κλασικό οικογενειακό γιορτινό μενού όταν μεγάλωνα, ή σαν κυρίως πιάτο με συνοδεία πράσινης σαλάτας.