Οι χάντρες, ήταν πάντα το αγαπημένο όσπριο του καλοκαιριού, αυτό που καλωσόριζε την εποχή που το κοντό παντελονάκι και η φανέλα γινόταν η επίσημη στολή στο σπίτι που μεγάλωσα. Ένας μεζές σε κοκκινοπορτοκαλί χρώματα, που τα φωτίζει ο μεσημεριανός ήλιος, είναι η αίσθηση των αναμνήσεών μου. Και ένας περιπλανώμενος ψίθυρος, ότι αυτός είναι ο αγαπημένος μεζές του πατέρα μου και των θείων μου των μερακλήδων, ανθρώπων δηλαδή που αποτελούσαν το αντρικό μου πρότυπο ως πιτσιρικάς.
Έτσι κι’ εγώ για να τους μοιάξω, θα έπρεπε φυσικά να τρώω χάντρες. Φρόντισα να μ’ αρέσουν λοιπόν από μικρός, αλλά δεν ήταν και δύσκολο αυτό, γιατί όπως τις έφτιαχνε η γιαγιά Ναυσικά και μετά η μάνα μου, οι χάντρες ήταν ένα γευστικό ποίημα!
Με τη μελωμένη γλύκα του καρότου και της ντομάτας να σιγοντάρουν την αμυλώδη, μεστή γεύση του φασολιού. Και τη στυφή δροσιά απ’ το δυόσμο στον ουρανίσκο, χαρακτηριστική της καλοκαιρινής Σμυρνέικης κουζίνας της γιαγιάς.
Η συνταγή της γιαγιάς Ναυσικάς για τις χάντρες, ήταν όπως όλες οι συνταγές της, λιτή, αρωματική και κομψή. Ποτέ στη κουζίνα της γιαγιάς δεν έμπαινε υλικό που δεν βοηθούσε τη σύνθεση, ώστε να αναδειχτεί εντέλει το βασικό υλικό. Και βλέποντας συνταγές για χάντρες στο διαδίκτυο, πριν αποφασίσω να γράψω τη δικιά μας, έμεινα όπως συνήθως έκθαμβος απ’ την φλυαρία των υλικών και την εμμονή σε καρυκεύματα που βαραίνουν την γεύση και αφαιρούν αντί να προσθέτουν.
Ειδικά αυτή η μανία με το σκόρδο που πολλοί τείνουν να το κοτσάρουν σε κάθε παραδοσιακό λαδερό πιάτο είτε έχει ρόλο, είτε όχι όπως εδώ, μόνον ως παντελή έλλειψη γευστικής παιδείας μπορώ να την εκλάβω. Εν αντιθέσει λοιπόν με ό,τι άλλο υπάρχει εκεί έξω, η συνταγή μας είναι απόλυτα μινιμάλ, γιατί απλά έτσι πρέπει να είναι, όταν το βασικό υλικό, η χάντρα, είναι ένα πολύ νόστιμο φασόλι. Και όταν τον τόνο στη γεύση του πιάτου τον δίνουν δύο και μόνον αρωματικά σε αρμονία, ο μαϊντανός και ο δυόσμος.
Νωπές ή Κατεψυγμένες Χάντρες;
Η Δοκιμή της 19/7/2015
Ένα ερώτημα που ήθελα να διερευνήσω σ’ αυτή τη συνταγή ήταν αν θα έκανε διαφορά η χρήση νωπών σε σχέση με κατεψυγμένες χάντρες. Και γι’ αυτό στις 19/7/2015 έκανα την δοκιμή προς το τέλος της εποχής της νωπής χάντρας, για να έχω μια πιο αντικειμενική εικόνα. Σε δύο κατσαρόλες λοιπόν δίπλα-δίπλα έγινε ακριβώς η ίδια συνταγή με μόνη διαφορά ότι στη μία μπήκαν νωπές χάντρες που αγόρασα απ’ το μανάβικο μας και τις οποίες καθάρισε η μάνα μου με τα χεράκια της, και στην άλλη κατεψυγμένες χάντρες του Μπάρμπα Στάθη.
Το αποτέλεσμα του πειράματος;
Όσον αφορά στη γεύση δεν έβρισκες διαφορά μεταξύ κατεψυγμένης και νωπής, αλλά στην υφή υπήρχε σαφής διαφορά, υπέρ της κατεψυγμένης που έβρασε καλύτερα και ήταν πιο μαλακή. Έκπληξη;
Ίσως δεν θα έπρεπε να παραξενευτούμε. Γιατί στην πραγματικότητα, τα κατεψυγμένα μιας μάρκας εμπιστοσύνης όπως ο Μπάρμπα Στάθης συλλέγονται όταν τα φασόλια είναι ακριβώς στην εποχή τους και καταψύχονται λίγες ώρες αργότερα. Έτσι στην ουσία είναι πιο φρέσκα απ’ τα νωπά και κυρίως κομμένα στην ιδανική εποχή τους που είναι τρυφερά.
Εδώ, το γεγονός ότι οι νωπές χάντρες που θεωρητικά είναι στην ακμή τους αρχές Ιουνίου, δοκιμάστηκαν ένα μήνα μετά, πιθανά να σημαίνει ότι προσπέρασαν την ιδανική εποχή και γι’ αυτό ίσως βγήκαν πιο σκληρές. Άρα με τα κατεψυγμένα είναι πιο σίγουρο το καλύτερο αποτέλεσμα στις χάντρες, δεδομένου μάλιστα ότι δεν διαπίστωσα κανένα απολύτως γευστικό συμβιβασμό.
Η συνταγή της γιαγιάς, τώρα και σε VIDEO
Δύο χρόνια μετά την πρώτη παρουσίαση της συνταγής για Χάντρες Λαδερές στο μπλογκ, η συνταγή γυρίστηκε σε βίντεο ως μέρος της σειράς “Σύγχρονη Σπιτική Μαγειρική με Λαχανικά” που παράγουμε με την χορηγεία του Μπάρμπα Στάθη και με συμπρωταγωνίστριά μου την Έυη Αδάμ. Απολαύστε την.
Χαρακτηριστικά της συνταγής
Εύκολη κι απλή συνταγή, χωρίς καμία τεχνική πρόκληση πέρα από μέτρια προς χαμηλή ένταση στην εστία. Προετοιμασία 5’ λεπτών στη περίπτωση των κατεψυγμένων και 15’ αν πρέπει να καθαρίσετε νωπές. Από εκεί και πέρα, θα χρειαστείτε περί τα 50’ μαγείρεμα, χωρίς πολλή λάτρα. Αν στο τέλος του μαγειρέματος θέλετε να βγουν πιο μαλακές οι χάντρες, προσθέστε απλά νερό και αφήστε τες 10 λεπτά ακόμη.
Για την εκτέλεση της συνταγής διάλεξα να χρησιμοποιήσω την νέα σάλτσα ντομάτας για λαδερά του Μπάρμπα Στάθη που είναι πεντανόστιμη και απόλυτα συμβατή με την συνταγή για τις χάντρες, καθώς έχει μέσα της και καρότο και κρεμμύδι. Μάλιστα επειδή είναι ιδιαίτερα πηχτή, χρειάζεται και λίγο περισσότερο νερό (απ’ τα 500ml.) στο βράσιμο.
Υλικά (για ορεκτικό/μεζέ για 8-12 άτομα ή για γεύμα για 3-4)
450 γρ. φασόλια χάντρες
150 γρ. κρεμμύδι ψιλοκομμένο
1 ½ μεγάλο καρότο κομμένο σε μισές ροδέλες (ή 3 μικρά στις φωτογραφίες)
3 κ.σ. ψιλοκομμένο μαϊντανό
1 κ.σ. ψιλοκομμένο φρέσκο δυόσμο (ή εναλλακτικά, 1 κ.γ. αποξηραμένου)
1-2 κ.γ. ζάχαρη
370 γρ. σάλτσα τριφτής τομάτας
αλάτι, πιπέρι
70 γρ. εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Χρυσελιά
500-700 ml. βραστό νερό
Παρασκευή:
1. Προετοιμάστε τα λαχανικά που δεν είναι έτοιμα
Κόψτε το καρότο στη μέση και μετά ροδέλες. Ψιλοκόψτε μαϊντανό και δυόσμο. Βγάλτε τις συσκευασίες για τις χάντρες και το κρεμμύδι απ’ την κατάψυξη.
2. Σοτάρετε κρεμμύδι και καρότο
Βάλτε το λάδι σε πλατιά κατσαρόλα (ή καλύτερα σε ένα ταβά) σε μεσαία ένταση και μόλις ζεσταθεί ρίξτε μέσα το ψιλοκομμένο κρεμμύδι και αμέσως μετά το καρότο να σοταριστούν μαλακά. Προσθέστε και τις 2 κουταλιές ζάχαρης, ανακατέψτε και σοτάρετε σιγά το μίγμα για περίπου 5-7 λεπτά.
3. Σοτάρετε τις χάντρες
Προσθέστε τις χάντρες κατ’ ευθείαν από τη σακούλα στη κατσαρόλα, για να σοταριστούν μαζί με το κρεμμύδι και το καρότο για 2-3 λεπτά ανακατεύοντας.
4. Προσθέτετε την ντομάτα & βράζετε τις χάντρες
Προσθέστε την ντομάτα και το ζεστό νερό και αφήστε το φαγητό να σιγοβράσει επί 45’ περίπου. Αν προτιμάτε να σκεπάσετε την κατσαρόλα, βάλτε τα ⅔ του νερού και ελέγξτε στη πορεία αν θέλει συμπλήρωμα. Πάντως επειδή κάθε κατσαρόλα και κάθε μάτι είναι διαφορετικό, η ποσότητα των 500ml νερού είναι απλά ένας οδηγός. Είναι πιθανόν να χρειαστείτε συμπλήρωμα.
5. Προσθέτετε τα μυρωδικά
Στα τελευταία 10 λεπτά του βρασίματος προσθέστε το μίγμα ψιλοκομμένου μαϊντανού και δυόσμου και περιμένετε να φύγει σχεδόν όλο το νερό από τη σάλτσα ώστε να μελώσει και να είναι μια παχύρρευστη σάλτσα ντομάτας. Αν δοκιμάσετε και βρείτε τις χάντρες πιο σκληρές απ’ όσο σας αρέσουν, προσθέστε νερό και ένα δεκάλεπτο στο βράσιμο.
Σερβίρισμα
Οι χάντρες σερβίρονται ιδανικά σε θερμοκρασία δωματίου και πάντως όχι καυτές, για να δέσουν και να ενταθούν οι γεύσεις. Σαφώς ζητάνε και φρεσκοτριμμένο πιπέρι από πάνω. Μπορείτε επίσης να προσθέσετε λίγο ωμό έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, ή και λεμόνι, αν σας πάει στη γεύση, γιατί σπάει τη γλύκα τους με οξύτητα. Ταιριάζουν ιδανικά με Χωριάτικο λευκό τυρί ΟΛΥΜΠΟΣ!